Maxi Magazin İkonlar’da bu hafta: David Keith Lynch
David Keith Lynch (20 Ocak 1946, Missoula), Amerikalı yönetmen ve ressam.
20 Ocak 1946’da ABD’de doğan Lynch, aynı zamanda tanınmış bir ressamdır. Kendisi pek fazla kullanmasa da mobilya tasarımı da yapar. Pennsylvania Güzel Sanatlar Akademisi ve American Film Institutede eğitim aldı. 1977 yapımı siyah-beyaz filmi Eraserhead ile tanındı. Dune ve Blue Velvet ile artan başarısı 1990’lı yılların sonunda yönettiği Kayıp Otoban (Lost Highway) ile doruğa ulaşmıştır. Bunu ardından Mulholland Çıkmazı (Mulholland Drive) ve deneysel kısa filmleri geldi.
Lynch, filmlerinde kısık sesli gürültüler, çürümüş nesneler, bozulmuş karakterler ve polarize edilmiş karanlık dünyalar kurgulaması ile dikkatleri üzerine çekmiştir. Kariyeri boyunca aykırı fikirlerini kendine özgü, nesnellikten uzak ve sembolik anlatımıyla cesurca sinema perdesine yansıtan yönetmenin özellikle 2002 sonrasındaki son dönem filmleri, fazla kişisel olmakla eleştirilmiştir.
Film kurgusu ile Andrei Tarkovsky‘nin şiirselliğinden ve Michael Haneke‘nin gerçekliği arayışından ayrılan Lynch, Amerikan sinemasının en önemli yönetmenlerinden ve Film Noir akımının önde gelen temsilcilerinden biridir. Lynch’in filmlerinde hiçbir şey göründüğü gibi değildir. İşlediği temalar, anlatım tekniği ve sık kullanılan rüya/kâbus sekansları “bilinç dışının yönetmeni” olarak nitelendirilmesine neden olmuş ve eserleri daha çok psikanalitik açıdan incelenmiştir.
David Lynch sineması üzerine analitik bir inceleme sunan, Sloven kültür eleştirmeni Slavoj Zizek‘in, “Gülünç Yücenin Sanatı: David Lynch’in Kayıp Otoban’ı Üzerine” adlı İngilizce yapıtı, Om Yayınevi tarafından Savaş Kılıç’ın çevirisi ile 2001 yılında Türkçe olarak da yayımlanmıştır.
Aldığı bazı ödüller
- 1982: Cesar – En iyi yabancı film, The Elephant Man
- 1986: Los Angeles Film Critics Association – En iyi yönetmen, Blue Velvet
- 1986: National Society of Film Critics – En iyi yönetmen, Blue Velvet
- 1990: Cannes Film Festival – Palme d’Or, Wild at Heart
- 1991: American Film Institute – Franklin J. Schaffner Alumni Medal
- 1999: Avrupa Film Ödülü, Straight’in Hikayesi (The Straight Story)